LEZING BRABANTSE OMWENTELING
Op donderdag 15 mei 2025 organiseert het Instituut voor Filosofische en Sociaalwetenschappelijke Educatie (Ifese) i.s.m. Kring Historia een lezing over de Brabantse Omwenteling met prof. dr. Klaas Van Gelder (VUB/Rijksarchief te Brussel). De activiteit behoort tot de lezingenreeks Constitutionalisme in de Nederlanden. Ze zal doorgaan te Leuven in Aula 01.12 van het Mgr. Sencie-Instituut (Erasmusplein 2, 3000 Leuven). De lezing zal starten om 19.30 uur en eindigen om 21.00 uur. Nadien is er de gelegenheid om na te praten op café.
Thema
“De keizer is een dief.”
“De keizer is maar een duivel zoals iedereen.”
“Lang leve de keizer.”
Keizer Jozef II is een controversieel figuur. Hij is de geschiedenisboeken ingegaan als de radicale verlichte hervormer die de privileges van de kerk en van de notabelen wilde breken. Zijn plannen waren dermate ingrijpend dat de gevestigde machten in de Oostenrijkse Nederlanden, de voornaamste slachtoffers van zijn hervormingen, de handen in elkaar sloegen. Gebaseerd op het charter van de Brabantse Blijde Inkomst, op het ongeschreven contract dat de keizer tijdens zijn inhuldigingen met de onderdanen had gesloten en het recht op opstand als de keizer zijn contractuele plichten niet nakwam, kwamen ze in het verweer. Dat verweer was succesvol: in 1789 werd Jozef II afgezet en de Oostenrijkse legers werden verjaagd. De revolutie was een feit.
Deze voordracht focust op de rechtvaardiging van het verzet en de symboliek waarmee Jozef II werd afgezet. Vaak verwijst men naar de revolutie als ‘de Brabantse Omwenteling’, maar elk gewest in de Oostenrijkse Nederlanden – Brabant, Vlaanderen, Henegouwen, Namen, etc. – kende een unieke revolutionaire beweging. Bovendien kon de keizer ook op steun rekenen. Vooral op het platteland waren er contrarevolutionaire krachten met een radicaal sociaal eisenpakket. Voor de armen was de keizer een held.
Inschrijving
U kunt zich inschrijven voor deze lezing via dit formulier. Wie bijkomende vragen heeft, kan zich richten tot ons hoofd onderzoek Max De Schryver (max.deschryver@ifese.be).
Spreker
Prof. dr. Klaas Van Gelder studeerde geschiedenis aan de Universiteit Gent. In 2005 voltooide hij zijn master. Hij behaalde zijn doctoraat in de geschiedenis in 2012 met een thesis over de opbouw van het Oostenrijks bewind in de Zuidelijke Nederlanden na de Spaanse Successieoorlog. Hierna was hij actief als postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit Gent en de Universiteit van Wenen. Zijn onderzoek focust op sociale, politieke en culturele geschiedenis van vroegmodern Europa. Hij is auteur van verschillende boeken. Tussen 2019 en 2021 gaf hij les aan zowel de Universiteit Gent als de Universiteit Antwerpen en was hij onderzoekscoördinator voor het Rijksarchief Gent. Sinds 2023 is hij lid van de redactieraad van het Tijdschrift voor Geschiedenis en bestuurslid van de Vlaams-Nederlandse Vereniging voor Nieuwe Geschiedenis. Momenteel is hij halftijds tewerkgesteld aan de VUB als assistent-professor in de vroegmoderne geschiedenis en doceert hij binnen dit onderzoeksgebied. Daarnaast is hij ook halftijds verbonden aan het Rijksarchief te Brussel. Hij is daar werkzaam als archivaris en als zodanig verantwoordelijk voor de ontsluiting van het archief van de Raad van Brabant.